W handlu międzynarodowym precyzyjne określenie warunków dostawy i podziału odpowiedzialności między kupującym a sprzedającym ma kluczowe znaczenie. To właśnie w tym celu powstały reguły Incoterms (International Commercial Terms), które stanowią międzynarodowy standard określający prawa i obowiązki stron w kontraktach handlowych. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie są reguły Incoterms, jakie mają znaczenie oraz jak prawidłowo je stosować w praktyce biznesowej.
Czym są reguły Incoterms?
Incoterms to zbiór międzynarodowych reguł, które określają warunki sprzedaży w handlu międzynarodowym. Zostały one opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową (International Chamber of Commerce – ICC) w celu ujednolicenia interpretacji najbardziej rozpowszechnionych terminów stosowanych w umowach handlowych.
Aktualnie obowiązuje wersja Incoterms 2020, która weszła w życie 1 stycznia 2020 roku. Reguły te określają:
✅podział kosztów między sprzedającym a kupującym,
✅moment przejścia ryzyka związanego z towarem z jednej strony na drugą,
✅odpowiedzialność za formalności celne i ubezpieczenie towaru,
✅obowiązki związane z organizacją transportu,
✅miejsce dostawy towaru.
Znaczenie reguł Incoterms w handlu międzynarodowym
Prawidłowe stosowanie reguł Incoterms ma kluczowe znaczenie dla wszystkich stron transakcji międzynarodowej z kilku powodów:
✅ Usprawnienie handlu – standardowe terminy ułatwiają negocjacje i zawieranie kontraktów.
✅ Kalkulacja kosztów – pozwalają precyzyjnie określić, które koszty ponosi sprzedający, a które kupujący.
✅ Zarządzanie ryzykiem – jasno określają moment przejścia ryzyka utraty lub uszkodzenia towaru.
✅ Eliminacja nieporozumień – jasno określone warunki dostawy minimalizują ryzyko konfliktów między kontrahentami.
Reguły Incoterms 2020 – przegląd i zastosowanie
Incoterms 2020 zawiera 11 reguł, które można podzielić na dwie główne kategorie: reguły dla wszystkich rodzajów transportu oraz reguły dedykowane transportowi morskiemu i śródlądowemu.
Reguły dla wszystkich rodzajów transportu:
EXW (Ex Works)
🔸Sprzedający udostępnia towar w swoim zakładzie lub magazynie.
🔸Kupujący ponosi wszystkie koszty i ryzyko od momentu odbioru towaru.
🔸Kupujący odpowiada za załadunek, transport, formalności eksportowe i importowe.
Zastosowanie: Idealny dla sprzedających, którzy chcą minimalizować swoje obowiązki. Nie zalecany dla niedoświadczonych importerów.
FCA (Free Carrier)
🔸Sprzedający dostarcza towar do przewoźnika wskazanego przez kupującego.
🔸Sprzedający odpowiada za formalności eksportowe.
🔸Kupujący ponosi koszty transportu głównego i odpowiada za formalności importowe.
Zastosowanie: Popularna reguła przy większości rodzajów transportu, szczególnie przy kontenerach.
CPT (Carriage Paid To)
🔸Sprzedający opłaca transport do wskazanego miejsca przeznaczenia.
🔸Ryzyko przechodzi na kupującego w momencie przekazania towaru pierwszemu przewoźnikowi.
🔸Sprzedający odpowiada za formalności eksportowe, kupujący za importowe.
Zastosowanie: Dogodna przy wysyłkach multimodalnych, gdy kupujący chce mieć opłacony transport.
CIP (Carriage and Insurance Paid To)
🔸Podobnie jak CPT, ale sprzedający dodatkowo zapewnia ubezpieczenie towaru.
🔸Ubezpieczenie musi pokrywać minimum 110% wartości towaru.
Zastosowanie: Gdy kupujący chce mieć pewność, że towar jest ubezpieczony podczas transportu.
DAP (Delivered at Place)
🔸Sprzedający dostarcza towar do wskazanego miejsca, gotowy do rozładunku.
🔸Sprzedający ponosi koszty i ryzyko do momentu dostarczenia towaru.
🔸Kupujący odpowiada za formalności importowe i rozładunek.
Zastosowanie: Gdy sprzedający chce kontrolować transport, ale nie chce zajmować się odprawą importową.
DPU (Delivered at Place Unloaded)
🔸Jedyna reguła, która wymaga od sprzedającego rozładunku towaru.
🔸Sprzedający ponosi koszty i ryzyko do momentu rozładunku w uzgodnionym miejscu.
Zastosowanie: Gdy kupujący chce otrzymać towar już rozładowany, np. w terminalu.
DDP (Delivered Duty Paid)
🔸Sprzedający ponosi maksymalną odpowiedzialność.
🔸Dostarcza towar, opłaca wszystkie koszty transportu, odprawy eksportowej i importowej.
Zastosowanie: Gdy kupujący chce otrzymać towar “pod drzwi” bez żadnych formalności celnych.
Reguły dedykowane transportowi morskiemu i śródlądowemu:
FAS (Free Alongside Ship)
🔸Sprzedający dostarcza towar wzdłuż burty statku w porcie załadunku.
🔸Kupujący odpowiada za załadunek na statek i dalszy transport.
Zastosowanie: Przy przesyłkach towarów masowych lub bardzo dużych ładunków.
FOB (Free on Board)
🔸Sprzedający dostarcza towar na pokład statku w porcie załadunku.
🔸Ryzyko przechodzi na kupującego, gdy towar znajdzie się na statku.
Zastosowanie: Jedna z najpopularniejszych reguł w transporcie morskim.
CFR (Cost and Freight)
🔸Sprzedający opłaca transport morski do portu przeznaczenia.
🔸Ryzyko przechodzi na kupującego w momencie załadunku towaru na statek.
Zastosowanie: Gdy kupujący chce mieć pewność co do kosztów transportu morskiego.
CIF (Cost, Insurance and Freight)
🔸Podobnie jak CFR, ale sprzedający dodatkowo zapewnia ubezpieczenie morskie.
Zastosowanie: Popularna w handlu towarami masowymi, surowcami.
Praktyczne wskazówki dotyczące stosowania reguł Incoterms
✅Precyzyjne określenie miejsca – zawsze należy dokładnie określić miejsce dostawy (np. “FCA Warszawa, Polska”).
✅Aktualna wersja – zawsze należy wskazać, której wersji Incoterms dotyczy kontrakt (np. “FCA Warszawa, Polska, Incoterms 2020”).
✅Dostosowanie do rodzaju transportu – należy wybrać regułę odpowiednią dla planowanego środka transportu.
✅Uwzględnienie doświadczenia – mniej doświadczeni importerzy powinni unikać reguł, które nakładają na nich dużo obowiązków (np. EXW).
✅Kalkulacja całkowitych kosztów – warto przeprowadzić analizę wszystkich kosztów związanych z daną regułą Incoterms przed jej wyborem.
Podsumowanie
Reguły Incoterms 2020 stanowią fundamentalny element handlu międzynarodowego, pozwalający na precyzyjne określenie obowiązków, kosztów i ryzyk związanych z dostawą towarów. Ich właściwe zastosowanie może znacząco usprawnić transakcje, zminimalizować nieporozumienia oraz zoptymalizować koszty logistyczne.
Jako profesjonalna agencja celna oferujemy kompleksowe doradztwo w zakresie wyboru i stosowania właściwych reguł Incoterms dla Państwa transakcji międzynarodowych. Zapraszamy do kontaktu, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc Państwa firmie w efektywnym zarządzaniu łańcuchem dostaw w handlu międzynarodowym.
